Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinde düzenlenmiştir. Hüküm şu şekildedir:
‘’Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl (2) veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.’’
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi için şu şartların mevcut olması gerekmektedir:
· Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması
· Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması
· Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, gerekir.
· Sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmesi
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık hakkında verilen ceza infaz olunmaz ve sanık beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. Beş yıllık denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.
Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak; bir eğitim programına devam etmesine, ücret karşılığında çalıştırılmasına, belli yerlere gitmekten yasaklanmasına karar verilebilmektedir.
Denetim süresinde suç işlenmemesi
HAGB kararı verilmesinden sonraki denetim süresinin sonunda; denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak davanın düşmesi kararı verilir.
Denetim süresi içinde başka bir suç işlenmesi
Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde mahkeme geri bırakılan hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkûmiyet hükmü kurabilir.
Aynı dönemde birden fazla dosya yargılamasının devam etmesi
Sanık hakkında, aynı dönemde birden fazla dosyanın karara çıkması durumunda, dosyalar kesinleşmemişse hepsi için hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilebilir. Bu durumda dosyalardan herhangi birinde mahkumiyet kararı verilene kadar HAGB kararı verilebilmektedir.
HAGB kararına itiraz
Mahkemece verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına 7 gün içinde itiraz edilebilmektedir. İtiraz süresi, kararda hazır bulunanlar bakımından tefhimden, hazır bulunmayanlar için ise kararın tebliğinden itibaren başlar.
İtiraz merci, karar Asliye Ceza Mahkemesi’nce verilmesi halinde Ağır Ceza Mahkemesi’ne; karar Ağır Ceza Mahkemesi’nce verilmesi durumunda ise bir sonraki numarası Ağır Ceza Mahkemesi itirazı inceler.
HAGB kararlarında ortada hüküm olmadığı için yapılan itirazlarda aleyhe bozma yasağı uygulanmamaktadır. Bu sebeple itiraz sonucu aleyhe karar verilmesi ihtimali göz önünde bulundurularak sanığın onayıyla itiraz edilip edilmeyeceğine karar verilmelidir.
İtiraz hakkında duruşma yapılmaksızın karar verilir ve itiraz mercii tarafından verilen kararlar kesindir.